Mar atá a fhios ag madraí a bhaile, is giorrúchán iad na litreacha i.e. a sheasann do id est (it is). Ba ghnách é seo a scríobh leis an nod .i. sna lámhscríbhinní, agus ed ón a rá. Tá eadhon againn fós san fhoclóir, ar ndóigh, cé nach cuid de theanga an lae inniu é. I nGaeilge na hAlban, áfach, tá eadhon beo fós i gcaint na ndaoine. Úsáidtear é mórán mar a úsáidtear an focal even i mBéarla:
Bha an t-iasg eadhon na bu phailte (fairsing) na an fheòil.
Bha iad ro lag eadhon airson èirigh.
Pé scéal é, tá Sanas Cormaic breac leis an nod seo!
Is trua nach bhfuil suíomh faoi seo ann....sanascormaic.ie. ;-)
ReplyDeleteTá an focal úd fós sa teanga scríofa. eadhon, eadhon.
ReplyDeleteFuair google na samplaí deasa seo in acht a phléann le Cuid na Baintrí - baintreach agus cúrám Art Uí Ghríofa!
ReplyDeleteMaidir le húsáid an fhocail seo inniu, cén chaoi a ndeir tú féin é?
ReplyDeleteNí dóigh liom go ndúirt mé riamh é, ach scríobhaim ó am go cheile é.
ReplyDeleteMar sin, is eagal liom nach bhfuil an bhfoghraíocht agam!
Deir an Foclóir Póca gur mar /a:(ǝ)n/ a fhuaimnítear é, .i. mar "án" nó "á-an".
ReplyDeleteAn ag rá liom atá tú, a Shéamais, go bhfuil níos mó iontrálacha ó Shanas Cormaic ag teastáil uait? :-)
ReplyDeleteIs gaire do "ea-an" ná "á-an" an fhuaimniú san áit ar gá idirdhealú idir dhá fhuaim a d'fhéadfaí a bheith i gceist le /a:/ (níl 'fhios agam cén nós a leanann an Foclóir Póca ina leith sin). An "ea" céanna leis na h'ea'anna eile atá ann, nach ....?
ReplyDeleteIs é an nós atá san fhoclóir sin ná idirdhealú a dhéanamh ar 'á' ar lámh amháin agus 'a / ea' ar an lámh eile:
ReplyDelete"fearr" /f’a:r/
"fear" /f’ar/
Ach ní dhéantar aon idirdhealú ar 'ea' agus 'a':
"eala" /alǝ/
"ala (na huaire) /alǝ/
Níl a fhios agam cén fáth.