13 Nollaig 2013

An Draoi mar Gheoiméadraí


Tá mé díreach tar éis an leabhar seo a léamh. Leabhar amháin atá ann, cé go bhfuil dhá theideal agus dhá chlúdach air, ceann amháin i Sásana agus an ceann eile i Meiriceá. Tá an fear a scríobh é, Graham Robb, ina staraí a bhfuil clú bainte amach aige mar údar: The Discovery of France, Parisians: An Adventure History of Paris, agus dornán leabhar eile.

The Ancient Paths:
Discovering the Lost Map of Celtic Europe 

The Discovery of Middle Earth: 
Mapping the Lost World of the Celts

Ní Ceiltíoch (scoláire na gCeilteach) é Robb, ach rinne sé jab réasúnta maith ag cuimsiú stair fhada na gCeilteach ar an Mór-roinn. An teoiric úrnua atá aige ná go raibh suim ar leith ag na draoithe i ngluaiseacht na gréine - na grianstadanna go háirithe - agus i línte eile ar nós na klimata (atá cosúil leis na línte domhanleithid a fheictear ar léarscáileanna inniu). Bhí na línte seo chomh tábhachtach sin dóibh gur shuigh siad a gcathracha, a ndúnta, agus a gcuid teampall dá réir. 

Tá a lán léarscáileanna sa leabhar, agus a lán línte orthu ag taispeáint leagan amach dhomhan na gCeilteach, dar le Robb.


Bhain mé an-sult as an leabhar mar scéal. Is cumasach an scríobhnóir é Robb. Níl a fhios agam beo an bhfuil an ceart aige maidir lena theoiric, ach ní dóigh liom gur crank atá ann ar chor ar bith. Tá cuid na criticí ar amazon.com agus ar amazon.uk ag rá go bhfuair Robb na torthaí a bhí uaidh a bhuí le cherry picking nó scothroghnú. Is féidir go bhfuil cuid den cheart acu. Ach an ceart iomlán? Sin í an cheist.

Tá lón machnaimh tugtha ag Robb do scoláirí i gcúpla disciplín. Is fúthu siúd a theoiric a bhréagnú anois.   Idir an dá linn, tá spéis an phobail múscailte aige i stair na gCeilteach, rud a tharlaíonn ó am go ham, agus is dócha gur maith an rud é sin!


An Bhís (dán eile)




Éirí na gréine 
agus a luí. 

Tá dhá ghiall 
na bíse 
ag teannadh 
fós arís.

Dúluachair 
na bliana.

01 Nollaig 2013

Lady Louse



Tá scéilín fíorghairid ag na Puget Salish faoi bǝsč’ad, an míol cnis. Tá sé le cloisteáil i Lushootseed anseo ó Vi Hilbert, cainteoir dúchais a fuair bás sa bhliain 2009. Tá an scéal le feiceáil (buntéacs agus léaráidí) agus le cloisteáil anseo freisin. Lady Louse a thugtar air i mBéarla. 

Chuir mé Sean-Ghaeilge ar an scéilín cúpla bliain ó shin, toisc gur thaitin doiléire an scéilín liom: céard is ciall leis?

Baí in chaillech Míl Étaig oc aittreb isin tig mór sin a hóenur cen chardiu cen choibdelchu.  Gabais-si scúap didiu 7 glanais in tech mór.  Ba mór int sal. Ránic-si íarom lár in taige móir co luid for sechrán.  Ní accas Míl Étaig aithirriuch.  Finit.

Agus seo é i nGaeilge an lae inniu:

Bhí an tseanbhean Míol Cnis ina cónaí sa teach mór úd ina haonar gan chairde gan ghaolta. Thóg sí a scuab lá amháin agus ghlan sí an teach mór. Bhí sé thar a bheith salach. Tháinig sí go lár an tí agus chuaigh sí amú. Ní fhacthas í riamh ina dhiaidh sin.