cheville

Bruit chorcorrdha agus cuirn óir,
fíon is ceol -- ní cúis dobróin --
ar faghoil, gérbh fhada dhó,
aga i n-aghoidh a andró.

Brait chorcra agus coirn óir,

fíon is ceol - ní cúis dobhróin -

ar fáil, cérbh fhada dhó,

aga* in aghaidh a anró.

* seal

Cad é an Ghaeilge ar “cheville”? Cad é an Béarla?? Cé go bhfuil cruth an-Fhrancach air, tá “cheville” in ainm a bheith ina fhocal Béarla. Ní cúis ionaidh é sin, ar ndóigh. Is nós leis an mBéarla focail a shealbhú ó theangacha eile gan bhraiteoireacht dá laghad. Bíodh sin mar atá, níl “cheville” le fáil i mo ghnáthfhoclóir. Tá an sainmhíniú seo ar fáil ar líne, áfach, ón Oxford Dictionary of Literary Terms :

cheville, the French word for a plug, applied to any word or phrase of little semantic importance which is used by a poet to make up the required number of syllables in a metrical verse line. Chaucer used chevilles with shameless frequency, often plugging his lines with ‘eek’, ‘for sothe’, ‘ywis’, ‘I gesse’, ‘I trowe’, and similar interjections.

Ní raibh Chaucer ina aonar, ná baol air. Tá spallaí le fáil go fras fairsing i bhfilíocht thraidisiúnta na Gaeilge, ó ré na Sean-Ghaeilge anuas. Tá “ní cúis dobhróin” againn thuas. Tá a lán eile mar sin sa dán céanna: “ní bréag sin”, “ní beart nár (= náireach)”, etc. etc.