Mogenair
Ceist a fuair mé ó Chiarán Dunbarrach ba thús leis an mblagmhír seo:
Aon bharúil cad is sanas leis an fhocal Manannach ‘manrey’?
“Sona, sásta” a chiallaíonn“maynrey”, mar atá le feiceáil san abairt seo:
Ta mee maynrey dy vel oo maynrey! = Tá áthas orm go bhfuil áthas ort!
An chéad rud atá le tabhairt faoi deara ná go bhfuil “maynrey” an-chosúil, in ainneoin an litrithe, le “méanra”, focal a bhí (atá?) le cloisteáil i nDún na nGall dar leis an Athair Dinneen. Leagan malartach de “méanar” is ea “méanra”. Tá go maith, ach cad as do “méanar”?
Ní hansa! Seo é a scéal go hachomair:
maith + génair → mad-génair → mod-génair → mo-génair → mogénar → méanar
Thosaigh an tsraith seo míle bliain ó shin leis an gciall “maith + rugadh / was well born” agus críochnaíonn sé le focal nua a chiallaíonn “sona, fortúnach.”
Aon bharúil cad is sanas leis an fhocal Manannach ‘manrey’?
“Sona, sásta” a chiallaíonn“maynrey”, mar atá le feiceáil san abairt seo:
Ta mee maynrey dy vel oo maynrey! = Tá áthas orm go bhfuil áthas ort!
An chéad rud atá le tabhairt faoi deara ná go bhfuil “maynrey” an-chosúil, in ainneoin an litrithe, le “méanra”, focal a bhí (atá?) le cloisteáil i nDún na nGall dar leis an Athair Dinneen. Leagan malartach de “méanar” is ea “méanra”. Tá go maith, ach cad as do “méanar”?
Ní hansa! Seo é a scéal go hachomair:
maith + génair → mad-génair → mod-génair → mo-génair → mogénar → méanar
Thosaigh an tsraith seo míle bliain ó shin leis an gciall “maith + rugadh / was well born” agus críochnaíonn sé le focal nua a chiallaíonn “sona, fortúnach.”
Tá 'Nach méanar duit!' cloiste go minic agam, go deimhin, a Dennis, ach ní bheinn róchinnte nach in éad leis an bhfaighteoir a bhíonn an gearrchainteoir, ó am go chéile..;-)
ReplyDeleteAch… nach féidir beagnach chuile rud a rá le híoróin? Nó le teann searbhais?
ReplyDeleteAn é gurb ionann "Nach méanar duit" agus "Nach maith a gineadh thú!"?
ReplyDeleteIs ionann, ó thaobh na staire de ar aon nós!
ReplyDeleteIs féidir, is dócha..:-)
ReplyDelete