18 Deireadh Fómhair 2014

aire


Seo mar a scríobh scríobhaí amháin na focail “la Guaire” in Leabhar Buí Leacáin. Is ionann “la” agus “le” i nGaeilge an lae inniu. Ba rí é Guaire Aidne mac Colmáin a fuair bás sa bhliain 622. Cé gur duine stairiúil a bhí ann, ba charactar é freisin in a lán scéalta a cumadh ina dhiaidh sin.



Rinne an scríobhaí (nach bhfuil a ainm ar eolas againn) monagram néata de “aire.” Thaitin an cleas sin liom.  Scríobh mé arís é dom féin mar seo le peann feilte: 


Focal ann féin é “aire.” Dhá fhocal éagsúla atá ann, le bheith cruinn:

1. aire = an ceann atá ar roinn stáit

2. aire = cúram, aird

Le bheith níos cruinne fós, tá trí cinn ann, toisc go ndearnadh dhá fhocal de “aire uimhir a dó” tamall ó shin i stair na teanga. Tá “aire” agus “faire = coimhéad” againn anois. Is minic a cuireadh f- nach raibh ann go stairiúil roimh focal a thosaigh le guta sa tSean-Ghaeilge. “Fuar” atá ann anois, ach “úar” a bhí ann ar dtús, mar shampla. I gcás “aire,” coinníodh an dá leagan, ach le bríonna atá rud beag difriúil.

2 comments: