09 Lúnasa 2015

fuisce marfach & ceann faoi eite


Seo sliocht as Annála Chonnacht don bliain 1405: 



Seo é an téacs a bhfuil suim againn ann:



Risded Mag Ragnaill adbur taisig na nEolusach 
quieuit iar n-ol usci bethad co himarcach 
⁊ dob usci marbtha do Risded.

Agus an téacs céanna i nGaeilge an lae inniu:



Risteard Mag Raghnaill, ábhar taoisigh na nEolasach, 
fuair sé bás tar éisdó an iomarca uisce beatha a ól 
agus ba uisce marfach do Risteard é.

Ach má thugann tú iarracht ar an téacs a leanúint ar an bpictiúr thuas, feicfidh tú nach bhfuil an leagan amach chomh simplí sin.  Tosaíonn ár dtéacs leis an R mór (1), téann sé go deireadh an líne, ansin léimeann sé go dtí lár an líne os a chionn (2), ansin léimeann sé arís síos dhá líne go (3).  Níl an líníocht seo ró-mhaith, ach is féidir na gluaiseachtaí seo a leanúint uirthi: 


Cén fáth an léim suas? Toisc go raibh spás bán ar an líne sin, agus ba pheaca é gan spás bán a líonadh! Baintear úsáid as saghas noda ar a dtugtar “ceann faoi eite” le taispeáint gur lean an téacs thuas ansin. Tá an ceann faoi eite seo cosúil le S relaxáilte, ach bhí dóigheanna eile ann len é scríobh:


Feictear sna lámhscríbhinní go minic é.